قائم صنعت سپاهان سازنده گنبد مسجد

در صدر اسلام، نقش کالبدی مساجد از اهمیت زیادی برخوردار نبود لیکن با گذشت زمان مسجد توانست از منظر کالبدی نیز به عنوان یک عنصر تأثیرگذار در شهرهای اسلامی عمل کند. تأثیر گنبد مسجد به مرور به گون های خاص و پراهمیت گشت که در مقاطعی از تاریخ، مسجد به شهر اسلامی هویت میبخشید و به محیط شهری معنا می دهد.در نگاه اول به آنچه از فرم مسجد به ذهن می آید، گنبد جایگاه ویژه ای به خود اختصاص می دهد.

گنبد : آسمان،  سقف یا ساختمان بیضی شکل که غالبآ با آجر بر فراز معابد، مساجد، قبور یا آرامگاه ها می سازند. گنبد یا آسمانه همانطور که از نامش بر می آید، شباهتی رمزی با آسمان و عرش را بیان می کند. گنبد مظهر آسمان و فضای مکعبی شکل زیر آن مظهر زمین و ماده ، و قوس مقرنس کاری شده آن همچون حلقه واسط زمین و آسمان تلقی می گردد. حضرت رسول در روایت معراج، گنبد عظیمی را وصف می کند که از صدف سفیدی ساخته شده و بر چهار پایه در چهار کنج قرار گرفته و بر این چهار پایه ،  این چهار کلام «بسم الله الرحمن الرحیم» از فاتحة الکتاب را نوشته اند.

گنبد در معماری ایران

پوشش گنبد در ایران سابقه دیرینه دارد و به دوره اشکانیان می رسد. در قدیم برای ساخت گنبد مسجد از اجناسی چون چوب استفاده می شده است و امروزه از آهن آلات مخصوص استفاده میشود.

تعریف هندسی گنبد

در تعریف هندسی ، گنبد مکان هندسی نقاطی است که از دوران چِفدی مشخص حول یک محور قائم به وجود می آید . اما در زبان معماری : گنبد پوششی است که بر روی زمینه ای گرد برپا شود .

گنبد از سه قسمت تشکیل شده است :

1.  گنبد خانه یعنی زمینه گنبد.
2.  بَشن = هیکل یعنی قسمتی که روی زمینه ته رنگ به صورت مکعب بالا می آید و یک یا دو طرف آن باز است
3.  چپیره = جمع شده